Herkes İçin Erişilebilir Yaşam Akademisi Derneği (HEY AKADEMİ) tarafından; Uluslararası İnsan Hakları Çerçevesine Uyumun İzlenmesi İçin Etkiniz Avrupa Birliği Programı desteği ile gerçekleştirilen “Görme Engellilerin Kütüphane Hizmetlerine Erişim Hakkı” başlıklı çalışma kapsamında izleme raporu hazırlanmıştır.

Türkiye’de engelli nüfus tespitine yönelik geniş kapsamlı son çalışma, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2011 yılında yapılan Nüfus ve Konut Araştırması’dır. Bu araştırma verilerine göre ülke nüfusunun %6.9’unu engelli bireyler oluşturmaktadır. Gözlük veya lens kullansa dagi görmede ciddi zorluk yaşayan veya hiç görmeyenlerin oranı ise %1.4’tür.

Engelli bireylerin sosyal ve ekonomik hayata, tam ve aktif bir biçimde katılmaları ve başkalarından bağımsız olarak hayatlarını idame ettirebilmeleri için ön koşul, “herkes gibi” kamu ve özel sektör tarafından sunulan ürün ve hizmetlerden, eşit ve erişilebilir bir biçimde yararlanmaları için gerekli olan düzenlemelerin yapılmasıdır.

Anahtar öneme sahip olan eğitim hayatında tüm bireyler; bilgi edinmek, bilgi ve görgüsünü arttırmak, genel kültür sahibi olmak, araştırma ve inceleme yapmak, akademik çalışma yapmak veya sınavlara hazırlanmak için kütüphanelerden yararlanmaktadırlar. Öte yandan günümüzde kültür ve sanat etkinlikleri ile kütüphaneler toplumsal mekanlar haline gelmişlerdir.

Engelli bireylerin sosyal ve ekonomik hayata, tam ve aktif bir biçimde katılımlarının sağlanması ve başkalarından bağımsız bir biçimde hayatlarını idame ettirebilmeleri için, nitelikli bir eğitim – öğretim süreci geçirmeleri, serbest piyasa koşullarında rakipleri ile rekabet edebilir bilgi ve beceri düzeyine sahip olmaları gerekmektedir.

Nitelikli bir eğitim alamayan engelli bireyler, vasıflı ve kalifiye personel olmadıkları için istihdam süreçlerinde başarısız olmaktadırlar. Adeta domino taşı etkisi ile istihdam edilemeyen engelli bireyler, sosyal ve ekonomik hayattan da dışlanmaktadırlar. Şüphesiz engelli bireylerin bilgi ve bilgiye erişimde yaşadıkları eşitsizlikler bu durumun en temel sebebidir.

Bu çalışma ile; Türkiye’de en yaygın olarak bulunan halk kütüphanelerinin fiziki, akademik ve dijital erişilebilirlik durumlarını tespit ederek, ulusal ve uluslararası mevzuat ile koruma ve güvence altına alınan engelli hakları perspektifinde insan hakları izlemesi gerçekleştirilmiş, halk kütüphanelerinin görme engelliler özelinde fiziki, akademik ve dijital erişilebilirliğinin sağlanması için sonuç ve önerilerde bulunulmuştur.

Rapora ve yönetici özetine aşağıdaki bağlantılardan erişim sağlayabilirsiniz.

Görme Engellilerin Kütüphane Hizmetlerine Erişim Hakkı Raporu

Görme Engellilerin Kütüphane Hizmetlerine Erişim Hakkı Raporu Yönetici Özeti